Ławnicy – czy na pewno równi sędziom?

Praca ławnika sądowego pociąga za sobą pewne obowiązki. Ławnik sądowy w trakcie procesu traktowany jest na równi z innymi sędziami – pozostałymi członkami składu sędziowskiego. Ma głos jak inni sędziowie i dysponuje wszelkimi prawami, na przykład do zadawania pytań. Jest niezawisły i wolny od wszelkich nacisków. Sędzia ławnik, jak już wielokrotnie wspominano ma mieć własne zdanie i odczucie społeczne. Wobec tego musi również zwracać szczególną uwagę na to jak aktualnie prowadzona sprawa jest powiązana z jego własnymi doświadczeniami. Osoba która chce zostać ławnikiem, musi spełniać pewne konkretne wymogi.

Ławnik – emeryt powinien być osobą w przedziale wiekowym od 30 do 70 roku życia. Powinien się cechować nieposzlakowaną opinią, nie być karanym, posiadać poparcie minimum 50 osób pełnoletnich, lub ewentualnie jakiejś organizacji społecznej. Ławników na czteroletnią kadencję wybiera Rada Gminy (Miasta). Kadencja ławnika rozpoczyna się 1 stycznia, na przykład 1 stycznia 2008 rozpoczęła się kadencja, która wygasła 31 grudnia 2011. Zaś 1 stycznia 2012 rozpoczęła się kolejna kadencja, która wygaśnie 31 grudnia 2015. Ławnicy – zazwyczaj jeszcze przed rozpoczęciem kadencji – są zapraszani na uroczyste zebranie, na którym składają przysięgę ławniczą. Obiecują wówczas, że będą się kierować zasadami sprawiedliwości przy podejmowaniu decyzji o wyroku, zgodnie z sumieniem.

Ławnik, podobnie jak każdy sędzia, nie może kontaktować się ani rozmawiać z uczestnikami sprawy. Mimo formalnego traktowania na równi z sędziami ławnicy niejednokrotnie uskarżają się na to, że są dyskryminowani i nieuprzejmie traktowani w sekretariacie sądu, jak jacyś natrętni petenci, a nie de facto pracownicy sądu. Często zdarza się że sędzia, który przychodzi na rozprawę nawet nie przywita się z ławnikami, ani się nie przedstawi. Samą zaś istotę sprawy przedstawia częstokroć w sposób niezrozumiały. Tymczasem ławnicy powinni mieć trochę czasu aby przed sprawą zapoznać się z jej aktami.

Z drugiej jednak strony często jest tak, że po jednej sprawie na wokandzie staje natychmiast kolejna sprawa w której udział biorą również kancelarie prawne Poznań i po prostu nie ma czasu na wnikliwe zapoznanie się z jej istotą. Postawy sędziów wobec ławników są jednak bardzo zróżnicowane, jednakże również z drugiej strony sami ławnicy budzą wśród sędziów kontrowersje związane na przykład z ich ubiorem, czy nieodpowiednim zachowaniem się.